آرشیو دروس برهان استاد محمد حسین حشمت پور 95

موضوع: در کشف معقولات چگونه از حس استفاده می شود/ فصل 5/ مقاله 3/ برهان شفا.

الفصل الخامس فی ذکر کیفیه انتفاع الشخص بالحس فی المعقولات (1) (2)

در این فصل همانطور که عنوان فصل نشان می دهد چهار مطلب بحث می شود:

مطلب اول: در کشف معقولات چگونه از حس استفاده می شود؟ درست است که تعقل با قوای حس انجام نمی گیرد ولی ما باید مقدماتی را طی کنیم تا به تعقل برسیم. آن مقدمات از طریق حس انجام می شود. مصنف می خواهد بیان کند که چگونه از حس استفاده می شود و امر معقولی تعقل می شود یعنی مثلا فرض کنید ما می خواهیم « انسان » را که کلی است درک کنیم باید « زید » که یکی از افراد انسان است را ببینیم و از آن صورتی بگیریم. « عمرو » هم که از افراد انسان است را ببینیم و از آن صورتی دیگر بگیریم. این دیدن ها همان حس کردن است. چگونه حس به ما کمک می کند و به آن تعقل می رساند و صورت معقوله را در اختیار ما قرار می دهد؟

مطلب دوم: معانی مفرده ای داریم که آنها را تعقل و کسب می کنیم و بعضی از آنها را موضوع و بعضی را محمول قرار می دهیم تا ترکیب از آنها به وجود آید. یعنی بحث از معانی مفرده می شود که هنوز ترکیب نشدند و به جای موضوع و محمول قضیه قرار نگرفتند.

ص: 1